Cilt Kanseri

Cilt (Deri) Kanseri Nedir?

Cilt kanserleri, hiçbir uyarı vermeden normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebilir, bu yüzden benlerin dikkatle izlenmesi gerekir.

Yaşamı tehdit eden cilt kanserine yol açan melanomun kaynağı; melanosit  olarak bilinen hücrelerdir. Melanositler, deriye rengini veren ve bronzlaşmayı sağlayan melanin pigmentini üretir. Melanom, melanositlerin anormalleşerek aşırı ve kontrolsüz çoğalmalarıyla meydana gelir ve başka organlara yayılma potansiyeli söz konusudur.

Cilt Kanseri Türleri Nelerdir?

Bazal hücreli kanser, sküamoz hücreli kanser ve melanom olmak üzere cilt kanserinin 3 türü bulunur.  Bazı kanser türlerinin tedavisi kolayken, bazı türleri hayati bakımdan tehdit oluşturabilir.

Bazal Hücreli Kanser

Cildin en üst katmanındaki bazal hücrelerde görülen kanser türüdür cilt kanserleri arasında en yaygın olanıdır. Çoğunlukla cildin güneş etkisine maruz kalan bölgelerinde görülür. Açık ten rengine sahip olanlar bu kanser türü için risk grubundadır ilerleyen yaşlarda, cilt üzerindeki yaralar, kabarıklıklar ve kırmızı lekeler biçiminde hastalık kendini gösterebilir.

Skuamöz Hücreli Kanser

Skuamöz hücreli kanserdeki özellikler, bazal hücreli kansere benzerdir farkları Skuamöz hücreli kanserin cildin orta ve dış katmanlarını meydana getiren skuamöz hücrelerinde gelişmesidir. Çoklukla UV ışınlarına maruz kalan yüz, saç derisi, boyun ve ellerde gözlemlenir fakat güneşe maruz kalmayan vücut bölgelerinde de görülebilir belirtileri ve risk grubu bazal hücreli kansere benzerdir. Skuamöz hücreli kanserin yayılma olasılığı bulunduğundan erken tanı ve tedavisi önem arz etmektedir.

Melanom

Melanom cilt kanserlerinin en tehlikelisi ve en nadir görülen çeşididir cilde rengini veren melanosit hücrelerinin kontrolsüzce çoğalmasıyla ortaya çıkar. Genetik yatkınlık, UV ışınlarına maruz kalmak hastalığın sebepleri arasındadır ve tedavi edilmediği zaman tüm vücuda yayılabilir ve vücudun herhangi bir yerinde siyah, kahverengi, mavi, mor lekeler şeklinde görülmesi mümkündür.

Cilt Kanserlerinden Korunma Yolları

Cilt kanserleri genellikle deri yüzeyinde başladığı için erken dönemde saptanma şansı çok yüksek kanserler türlerindendir. Erken tanı için de, kişinin kendi derisini belli aralıklarla düzenli  kontrol etmesinin yararı çoktur. Bu yüzden kişinin her ay çırılçıplak boy aynasında yeterince aydınlatılmış bir ortamda derisini tepeden tırnağa incelemesi, görülmesi güç bölgeler için bir el aynasından faydalanması gerekmektedir.

Yüzden başlayarak, saçlı deri (başka birinin yardımı istenebilir), boyun, omuzlar, sırt, göğüs vb. aşağı doğru sistemli olarak incelenmeli kasıklar, kolların ve bacakların iç kısmı, ayak tabanı ve parmak araları da unutulmamalıdır. Cilt kanserine karşı hazırlıklı olmak için 5 dakikadan daha kısa süren bu işlem, belirli aralıklarla düzenli olarak yapılmalıdır.

Cilt kanseri riskini azaltmada büyük önem taşıyan güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmalı özellikle yaz aylarında 11-4 saatleri arasında direkt  güneşe maruz kalınmamalı, mutlaka koruyucu kıyafetler ve güneş koruyucular kullanılmalıdır. Bununla birlikte solaryum gibi suni ultraviyole ışınlarına uzun süre maruz kalmamaya da dikkat edilmelidir.

Benlerinizi izleyin!

Deri üzerindeki değişiklikleri, benlerdeki farklılaşmaları izleyerek vakit geçirmeden bir dermatoloğa başvurulduğunda, cilt kanserinin en tehlikeli çeşidi olan melanomun erken tanı şansını yüksek oranda artırdığını da gözden ırak tutmamak gerekir.

Cilt Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Cilt kanserleri hiçbir uyarı vermeden normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişmesi söz konusudur. Bu yüzden değişikliklerin algılanabilmesi açısından vücuttaki benlerin yerleşimi ve görünümü iyi tanınmalıdır. Melanom benler, diğer atipik benlerle karıştırılabilir hatta bunlar bazen normal bir ben zannedilebilir;  fakat o ben, başlangıcından itibaren melonom olabilir.

Cilt kanserinin belirtileri şunlardır:

• Benlerdeki form ve renk değişiklikleri
• Deride soyulma
• Derine kanama
• Ben üzerinde şişlik veya kabartı oluşması

Ayrıca kaşıntı, hassasiyet ve ağrı gibi benle ilgili his değişiklikleri de olabilir fakat anormal görünen bir benin çıkarılması veya yakın olarak izlenmesi gerekliliği konusunda ilgili hekimin (sıklıkla dermatolog) öneride bulunması gerekir.

Benlerin izlenmesinde farklılaşmanın kolay tespiti için ABCDE kuralı olarak bilinen bir yöntem uygulanmaktadır ve buna göre aşağıdaki değişiklikler gözleniyorsa doktora başvurulması tavsiye edilir.

• A (Asimetri)

Benin bir yarısı diğer yarısına benzemiyorsa (renk ve/veya şekil olarak)

• B (Border/Sınır)

Benin sınırları düzensiz ise (girintili çıkıntılı ise)

• C (Color/Renk)

Benin rengi homojen değilse (kahverengi, siyah, kırmızı, gri, beyaz gibi renklerin iki veya daha fazlası bir arada bulunuyorsa ya da alacalı bir görünüm varsa)

• D (Diameter/Çap)

Ben çapı 6 mm’den büyük ise (kabaca silgili kurşun kalem çapından büyük bir ben ise)

• E (Evolution/Değişim)

Benin boyut, renk, yükseklik ya da başka özellikler bakımından son birkaç haftalık dönemde değişim göstermesi veya yeni bir semptomun gelişmesi

Cilt Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Dermatoskopi, benleri 10-20 kat büyüten özellikle pigmentli olan benlerin cilt kanserlerinden ayırımında çok önemli bir yardımcı tanı tekniğidir.

Bu yöntem, elle tutulan bir cihaz yardımıyla veya bilgisayarlı sistemler aracılığı ile görüntü kaydı yapılarak uygulanır.  Cilt kanseri tanısını yönlendiren ise  gerek çıplak gözle algılanan özellikler gerekse dermatoskopik muayeneyle belirlenen bulgulardır.

Cilt kanserinin kesin tanısı da cerrahi olarak çıkarılan dokunun patolojik incelemesi sonucu konulur. Fakat halk arasında yaygın ama yanlış ‘Neşter değerse kanser olur’ diye bir kanı vardır. Bu inanış doğru değildir iyi huylu veya pigmentli lezyonun cerrahi olarak çıkarılması o bene ek bir risk getirmez. Tanı yöntemlerinin kullanılmasıyla benlerin gereksiz olarak çıkarılmasının önüne geçilebilir.

Cilt Kanserinde Tedavi Yöntemleri

Küçük Parçalı Kanser Hücreleri İçin Tedavi

Küretaj ve elektrodessikasyon (C ve E): Skuamöz hücreli kanser tipleri için kullanılan tedavi şeklidir işlem cilt kanseri olan yüzeyin kazıma aleti(küret) ile çıkarılıp, tabanının elektrikli bir iğne ile kesilmesidir.

Lazer tedavisi: Cilt lezyonlarını yoğun bir ışık huzmesi ile buharlaştırmak için kullanılan tedavi tekniğdir. Lazer tedavisi, lezyon büyümelerini engeller ve lezyonun olduğu kısma çok az zarar vererek; kanama, şişme gibi belirtilerin riskini  en aza indirger.

Kriyocerrahi: Sıvı nitrojen denilen işlem ile yüzeysel cilt lezyonlarının dondurulması yöntemidir ilk kazıma sonrası dondurma işlemi uygulanır.

Fotodinamik terapi: Yüzeysel cilt kanserlerinin tedavisi; ışığa duyarlılaştırıcı ilaçlar ve ışık birleştirilerek uygulanır sıvı bir ilaçla hücre duyarlılığı sağlanır ve kanser hücrelerini ortadan kaldıracak seviyede bir ışık bu alana parlar.

Büyük Parçalı Kanser Hücreleri İçin Tedavi

Basit eksizyon(kesi alma): Kanserli doku ve çevresindeki sağlıklı cilt lezyonu kesilir gerektiğinde (geniş eksizyon) tümörü çevreleyen normal cildin çıkarılması da tavsiye edilebilir.

Mohs ameliyatı: Bu ameliyat esnasında, hekiminiz kanserli bölümü katman katman çıkarır ve hiçbir anormal hücre kalmayana kadar işlemi devam ettirir. Mikroskopla bakılan her bir katmanın incelenmesinin ardından tüm büyümenin alındığından emin olunur ve işlem sona erdirilir.

Radyasyon tedavisi: Kanser hücrelerinin, yüksek enerjili ışınlar kullanılarak (X-ışınları ve protonlar) etkisiz hale getirmesidir. Radyasyon tedavisi bazen, kanserin geri dönme riski arttığında ameliyattan sonra kullanılır ameliyat olamayan kişiler için de alternatif bir yöntem olarak görülebilir.

Cildin Dışına Yayılmış Kanserlerin Tedavileri

Kemoterapi: Güçlü ilaçlar kullanılarak kanser hücrelerinin öldürülmesidir. Ancak karsinomlar lenf düğümleri vücudun farklı bölgelerine erişmişse, kemoterapi yanında radyasyon ve ilaç tedavisi gibi tedavilerle birlikte kullanılması mümkündür.

Hedefe yönelik ilaç tedavisi: Kemoterapi ile birleştirilen, hedefi zayıflatıcı ve kanser hücrelerinin ölmesini sağlayan tedavi metodudur.

İmmünoterapi: Bağışıklık sisteminizin kanserle savaşmasını sağlayan terapidir. Ancak vücudunuzun hastalıklarla savaşan bağışıklık sistemi kansere karşı duramayabilir, çünkü kanser hücreleri bağışıklık sistemi hücrelerini kör eden proteinler üretir immünoterapi bu sürece müdahale eder, yine de kanser ilerlediğinde ve farklı seçeneklere yönelinemediği zaman immünoterapi düşünülebilir.

Ne Zaman Doktorunuzu Görmelisiniz?

Doktorunuzdan randevu almayı yaklaşık iki ay içinde iyileşmeyen ağrılı bir cilt bölgesi, yara ya da kaybolmayan düz, pullu cilt lekeniz varsa ihmal etmeyiniz. Tedavi süreci için ermatoloji birimiyle iletişime geçiniz. Sonrasında yapılacak yönlendirmeye göre onkoloji birimiyle iletişime geçip geçmemeniz gerektiğini doktorunuz size iletir.

Alınabilecek Kişisel Önlemler

Güneşin dik açıda vurduğu zamanlarda güneşten kaçınınız yıl boyunca her mevsimde güneş koruyucu ve havanın kapalı olduğu zamanlarda SPF’si en az 30 olan geniş spektrumlu bir güneş kremini bolca kullanınız.

Koruyucu giysi giyin. Kollarınızı ve bacaklarınızı kapatacak şekilde; koyu renkli ve sıkı dokunmuş giysilerle, geniş kenarlı şapkalar takın. Dermatoloğunuzun önerdiği bir giysiyle de korunabilirsiniz. Güneş gözlüklerinizi de ihmal etmeyiniz ve UV radyasyonunu engelleyen özellikte güneş gözlüklerini tercih ediniz.

Bronzlaşma yataklarından kullanmamaya özen gösteriniz unutmayınız bronzlaşma yatakları UV ışınları yayar ve cilt kanseri riskinizi artırabilir.

Kendi cildinizi tanıyınız ve kişisel kontrollerinizi düzenli yapınız. Yeni cilt büyümeleri, benler, şişlikler, yaralar, bezeler gibi değişimleri mutlaka doktorunuza bildiriniz. Özellikle saç derinizi, yüzünüzü, kollarınızı, ellerinizi, göğsünüzü ve gövdenizi dikkatli inceleyiniz. Ayak tabanınız da dahil olmak üzere bacaklarınızı ve genital bölgenizi de incelemeniz, gerekli durumlarda hekiminizi bilgilendirmeniz  kişisel olarak alınması gereken bie önlemdir şüphelendiğiniz her durumu en kısa zamanda cilt uzmanına bildiriniz.