Mesane Kanseri

Mesane kanseri, kadınlarda daha az görülmekle birlikte erkeklerde yedinci en yaygın kanserdir. Mesane kanseri,ı yaşa bağlı artış göstermekle birlikte, genellikle 60-70 yaşlarından sonra meydana gelir fakat bu hastalığın her yaşta görülebileceğinin de bilinmesi gerekir. Erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülen mesane kanserinin tekrarlama riski de söz konusudur. Bu yüzden hastalar sıkı bir şekilde takip edilmelidir.

Mesane Kanseri Nedir?

Asıl görevi idrarı depolamak olan mesane yani idrar kesesi, içi boş idrar ile doldukça esneyebilen bir organdır. Mesane kanseri genellikle mesanenin iç yüzünü döşeyen mukozanın ürotelyal hücrelerinden başlarken mesane tümörleri kötü huylu ya da iyi huylu olabilir. Fakat bunun yanında kanser olmayan iyi huylu mesane tümörleri de görülebilir.

Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Mesane kanseri belirtileri şu şekildedir;

İdrarda kan görülmesi(hematüri): Mesane kanserinde idrarda genellikle sancısız kanama görülür, idrarda gözle görülebilir kanama olabileceği gibi mikroskop altında görülebilecek tarzda kanama da söz konusudur. Kanamalar idrarın tamamında olmayıp kan pıhtıları şeklinde de olabilir. İdrarda görülen kan, tümörden başka birçok nedenden kaynaklanabilir. Böbrek taşı ya da enfeksiyon gibi farklı hastalıkların idrarda kan görülmesine neden olabileceğini unutmamak gerekir.

• Ağrılı idrara çıkma
• Sık idrara gitmek
• İdrarda acillik hissi

Mesane Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Mesane kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte risk faktörleri bulunmaktadır.

Sigara kullanımı: Sigara ve tütün kullanımı Mesane kanserinin en yaygın risk faktörüdür. Sigara ve tütün ürünleri kullananlarda sigara içmeyenlere göre mesane kanseri gelişme ihtimali 4-7 kat daha yüksektir ve pasif içicilikte de risk artmaktadır.

Yaş: Mesane kanseri belirli bir yaştan sonra daha fazla yaşanır. Mesane kanseri teşhisi konulan kişilerin büyük bir çoğunluğu 50 yaş üstüdür.

Cinsiyet: Erkeklerin mesane kanseri gelişme ihtimali kadınlardan 3 -4 kat daha fazladır fakat son yıllarda sigara tüketiminin kadınlar arasında da yaygınlaşması, mesane kanserinin kadınlarda görülme oranında artışa yol açmaktadır ve kadınların mesane kanserinden ölme olasılığı erkeklerden daha yüksektir.

Kimyasallar: Tekstil, kauçuk, deri, boya, kimya, akü sanayi veya baskı endüstrisinde kullanılan kimyasallar, mesane kanseri riskini artırır

• Beyaz ırka mensup olmak
• Kronik mesane enfeksiyonları
• Yeterli sıvı tüketmemek ve idrarı çok tutmak
• Yüksek yağlı veya katkı maddeli besinleri çok tüketmek
• Ailesinde mesane kanseri öyküsü olan

Siklofosfamid ile kemoterapi almış kişilerde ve başka sebeple mesane komşu bölgelerine radyoterapi yapılmış hastalarda, mesane kanseri gelişme riski daha fazladır.

Mesane Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Mesane kanseri yaşanan belirtilerle veya rutin kontroller sırasında şüphe sonucu saptanmaktadır. Öncelikle deneyimli bir üroloji doktorunun muayenesi gerekir.

Üroloji Doktoru Muayenesi

Üroloji doktoru, öncelikle mesane kanseri için genetik, sigara kullanımı ya da radyasyona maruz kalma gibi risk faktörlerini değerlendirir. Üroloji doktoru fiziki muayenede:

• Sistemik kontrol yapıp bir kanser işareti varsa belirler.
• Karın ve karaciğerde şişkinlik olup olmadığını kontrol eder.
• Kasık, karın ve boyunda büyümüş lenf nodları olup olmadığını kontrol eder.

Normal olmayan ve mesane kanseri şüphesi gibi durumlarda teşhisin netleştirilebilmesi açısından ek tetkikler istenebilir.

Mesane Kanserinde Yapılan İdrar Testleri

İdrar tahlili: Basit bir laboratuvar testidir, idrar örneğindeki kan ve diğer maddeleri kontrol etmek için uygulanır.

İdrar sitolojisi: İdrar örneğinin mikroskop altında incelenerek kanser hücrelerinin varlığı kontrol edilir.

İdrar kültürü: Laboratuvarda bekletilen idrar örneğindeki incelemelerde ne tür mikroplar olduğu incelenir ve mesane enfeksiyonun olup olmadığının belirlenmesi  açısından önemlidir.

İdrar tümör marker testleri: Duyarlı ve özgün bir marker henüz bulunamamıştır fakat bu testlerde mesane kanseri hücreleri tarafından kana salınan maddeler aranır.

Mesane Kanserinin Görüntüleme Yöntemleri İse Teşhisi

Ultrasonografi (USG): Kontrast madde uygulaması gerektirmeyen ultrason, 5 mm’den büyük mesane tümörlerini kolayca ortaya çıkarır, bunun yanında böbreklerin ya da üreterlerin tıkalı olup olmadığını öğrenmeye yardım edebilir. Ayrıca ultrason, mesane kanserinin büyüklüğünü, yakın organ veya dokulara yayılıp yayılmadığını saptamak için de kullanılabilir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT ürogram): Mesane dahil, idrar yolundaki tüm tümörlerin boyutu, şekli ve konumu hakkında bilgi verebilir. Bunun yanında kanser içerebilecek genişlemiş lenf bezlerinin yanı sıra karın ve pelvisteki diğer organların gösterilmesine de yardım edebilir. Görüntünün daha ayrıntılı sağlanması için bazen ağızdan ya da damardan hastaya kontrast bir madde verilir. İyot ve diğer maddelere alerjisi olanların bunu daha önceden doktoruna söylemesi gerekir.

İntravenöz pyelogram (IVP): Geçmişte mesane ve idrar sistemindeki anormalliklerin saptanmasında kullanılan bu yöntem, yerini yeni çıkan ve daha iyi bilgi veren tekniklere bırakmıştır.

Retrograd pyelogram: Uygulama, intravenöz pyalogram işlemine benzerdir kullanılan kontrast madde, damardan değil sistoskopi kullanılarak doğrudan üriner sisteme enjekte edilir. Retrograd pyelogram uygulaması, normal idrar akışında tıkanmaya neyin yol açtığını belirlemek için kullanılır. Bunun yanında üreterin ya da böbreğin iç yüzeyindeki kanseri teşhis etmeye yardım edebilir.

MR (Manyetik Rezonans): Mesane tümörünün derinliğini, boyutunu ölçmek ve kanserin yayıldığını lenfleri görüntülemeye yönelik kullanılabilir ancak tümör ve etkileri hakkında ayrıntılı bir görüntü almak için hastaya kontrast madde verilmelidir.

PET CT Taraması: Hastanın vücuduna az miktarda radyoaktif madde enjekte edilir bu radyoaktif madde, enerji kullanmaya meyilli kanserli hücreler tarafından emildiğinden kanserin vücutta nerelere yayıldığı görüntülenir. PET CT mesane kanseri açısından standart görüntüleme olarak kabul edilmez. Metastatik mesane kanserinin değerlendirmesinde potansiyeli görülebilir.

Göğüs röntgeni: Mesane kanserinin akciğere yayılıp yayılmadığını saptamaya yönelik kullanılabilir. Göğüs BT taraması yapılmışsa göğüs röntgeni gerekmez.

Sistoskopi

Sistoskopi mesane kanseri teşhisinde altın standart işlemlerdendir. Ucunda ışık ve kamera bulunan ince esnek bir endoskopla üretra ve mesane içi incelenir. Sistoskopide mesanedeki anormalliklerin büyüklüğü, yeri ve büyüme şekilleri saptanır biyopsi ve idrar örneklerinin de sistostopi sırasında gerçekleştirilmesi mümkündür.

Biyopsi – Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TUR-BT)

Üroloji doktoru, sistoskopi sırasında anormal  gördüğü dokulardan parça alarak incelenmesi için laboratuvara gönderir. Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TUR-BT) olarak da tanımlanan bu işlemle mesane tümörü ile tümöre yakın mesane kasının bir örneğini de çıkarabilir. Biyopsi  sırasında herhangi bir kitlenin hissedilir olup olmadığını anlamaya yönelik mesaneyi değerlendirebilir. TUR-BT bundan faklı olarak kas invaziv olmayan mesane tümörlerinin tedavisinde de kullanılabilir

Mesane Kanserinin Tedavisi

Mesane kanseri tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin çeşidi, kanserin derecesi ve kanserin evresi gibi çeşitli unsurlara bağlıdır.

Mesane Kanserinin Cerrahi Tedavisi

Mesane kanserinde cerrahi tedavi türü, mesane tümörünün tipine ve kanserin evresine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

TUR ameliyatı (Transüretral rezeksiyon): Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu yani TUR operasyonu genellikle kas invaziv olmayan yani mesanenin mukozasında bulunup mesane duvarının kas tabakasına uzanmamış tümörleri çıkarmak için uygulanır. TUR bunun yanında mesane kanseri teşhisi ve evrelemesinde de kullanılabilir.

TUR ameliyatı genel anestezi ile yapılabildiği gibi bölgesel anestezi altında da uygulanabilir. TUR operasyonu vücutta herhangi bir kesi yapılmadan, idrar yolu uç kısmındaki doğal delikten girilerek uygulanır.

TUR operasyonu sırasında üroloji uzmanı ucunda “U” şeklinde küçük bir tel olan endoskopla mesaneye ulaşarak elektrik akımı ile kanserli doku kesip vücuttan çıkarır. Çok küçük tümörlerde parça alındıktan sonra, kanserli hücreler bölgesi yakılıp tedavi ortadan kaldırılır.

TUR operasyonunun ardından üroloji uzmanı kalan kanser hücrelerini yok etmek ve nüks etmesini engellemeye yönelik bir kereliğine ya da 6-8 hafta süreyle haftada bir kez mesane içine sonda ile uygulanan kemoterapi tavsiye edilebilir.

Parsiyel veya segmental sistektomi: Tümörün ve mesanenin bir kısmının cerrahi yöntemle çıkarılmasıdır. Parsiyel sistektomi ameliyatının mesane kanserini tedavideki yeri son derece kısıtlıdır fakat bazı özel histolojili kanserlerin tedavisinde yapılır.

Radikal Sistektomi: Tümörle birlikte mesanenin tümü ve yakınındaki doku ve organların çıkarıldığı bir cerrahidir. Radikal sistektomi operasyonunda mesanenin yanı sıra erkeklerin, prostat ve meni keseleri, gerekli hastalarda da tüm idrar yolu çıkarılır. Kadınlarda ise klasik tanımlamada rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve rahimin tamamı ya da bir kısmı çıkarılır fakat jinekolojik organları yerinde bırakarak, güvenli sınırlarla mesanenin çıkarılması da son yıllarda yapılmaktadır.

Hem erkek hem kadınlarda pelvik lenf nodu diseksiyonu denen pelvis içindeki lenflerin çıkarılması da operasyonun bir parçasıdır. Pelvik lenf nodu diseksiyonu, lenflere yayılmış kanseri saptamak için en doğru yoldur.

Laparoskopik ya da robotik olarak gerçekleştirilebilen radikal sistektomi operasyonunda açık ameliyatlardaki büyük kesi yerine daha küçük kesilerle cerrahi işlemin tamamlanması mümkündür.

Bağırsaktan yeni mesane (Neobladder rekonstrüksiyonu): Radikal sistektomi operasyonu gerçekleştirilen hastaların mesanesi alındığından idrarın vücuttan çıkışı için yeni bir yolun yapılması gerekir. Bağırsağın bir kısmından yeni bir mesane oluşturulan tekniklerle birlikte farklı idrar saptırma cerrahileri de bulunur. Hastaya hangi idrar saptırma yönteminin uygun olduğu, hastanın biyolojik yaşı, mevcut hastalıkları hastalığın evresi ve sonradan gerekebilecek kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerin olasılığ değerlendirilerek üroloji doktoru tarafından belirlenir. Hasta ile ayrıntılı konuşarak son karar verilir.

Mesane Kanserinde Kemoterapi Tedavisi

Vücuda yayılan mesane kanser hücrelerini yok etmeye yönelik kullanılır. Mesanesiz yaşamak bazen hastanın sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilir. Mesanenin tümünü ya da bir kısmını muhafaza etmeye yönelik uygun hastalar için kemoterapi ve radyasyon tedavisinin, mesanenin çıkarılmasına alternatif olarak kullanılması mümkündür.

Mesane kanserinde kemoterapi iki farklı şekilde uygulanabilir.

Sistemik Kemoterapi: Sistemik kemoterapi, tüm vücut ya da damardan kemoterapi olarak da bilinmektedir. Medikal Onkolog tarafından uygulanan yöntemle hedeflenen, damardan verilen kemoterapi ilaçlarının tüm vücudu dolaşarak kanserli hücreleri yok etmektir. Metastaz yapmış mesane kanserlerinde ya da seçili vakalarda radikal sistektomi operasyonlarında sonra kullanılır. Sistemik kemoterapi, operasyon öncesinde tümörü küçültmek için de yapılabilir.

İntravezikal Kemoterapi: İntravezikal ya da lokal kemoterapi genellikle bir ürolog tarafından uygulanır. Yüzeysel mesane kanserlerinde kanser hücreleri derin kas dokularına ulaşmadığından intravezikal kemoterapi, bu hastalarda TUR tedavisini tamamlayıcı olarak kullanılması mümkündür. İntravezikal kemoterapide ilaçlar üretra içine yerleştirilmiş bir kateter aracılığıyla mesaneye iletilir.

Mesane Kanserinde Radyasyon Tedavisi

Cerrahiye uygun olmayan ya da cerrahi tedaviyi istemeyen hastaların mesane kanserini tedavi etmeye yönelik TUR’a ilaveten veya TUR dan sonra kemoterapiyle birlikte kullanılabilir. Ağrı, kanama veya tıkanma gibi bir tümörün yol açtığı şikayetleri azaltmaya yönelik ya da metastaz yapmış kanserlerin tedavisinde tercih edilebilir.

Mesane Kanserinde İmmünoterapi

Biyolojik tedavi olarak da tanımlanan immünoterapi, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasına ve yok etmesine yardımcı olmak için ilaçların kullanımıdır. Mesane kanseri tedavisinde immünoterapi genellikle doğrudan mesane içine uygulanır. Mesane kanseri için standart immünoterapi ilacı olarak BCG aşısı kullanılmaktadır. Mesanenin içine sıvı olarak kateterle yapılan BCG aşısı, mesanedeki bağışıklık sistemi hücrelerini aktive ederek tedavi sağlamaktadır.

Son yıllarda bağışıklık sistemini destekleyen, enfeksiyon ve kansere karşı koruyucu etkisi olduğu bilinen T hücrelerine yönelik çalışmalar olumlu sonuçlar vermiştir.