Multipl Miyelom

Multipl miyelom, giderek artan bir kemik iliği kanser  türüdür, kemik iliğinde anormal bir plazma hücresinin gelişmesi ve hızla çoğalmasıyla oluşur. Henüz kesin olarak nedeni bilinmeyen multipl miyelom riski, daha çok ilerleyen yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Kadınlardan daha sık erkeklerde görülen multipl miyelom; hedefe yönelik tedaviler, kemoterapi ve kemik iliği nakli ile tedavi edilebilmektedir.

Multipl Miyelom Nedir?

Multipl miyelom, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardım eden kemik iliğinde protein üreten plazma hücrelerini etkileyen bir kanser çeşididir. Genellikle hastalık omurga, kafatası, pelvis (leğen kemiği), göğüs kafesi, omuzlar ve kalçalar çevrelerini tuttuğundan multiple miyelom olarak isimlendirilmiştir. Plazma hücreleri, kan hücreleri üreten kemik iliğinde mevcut bir tür beyaz kan hücresidir, sağlıklı plazma hücreleri antikor üreterek vücudu hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korur. Kemik iliğindeki anormal bir plazma hücresinin gelişmesi ve hızlı bir şekilde çoğalması da multipl miyelom kanserine yol açar. Sağlıklı kan hücreleri gibi kanserli hücreler de antikor üretmeye çalışır bununla beraber, sadece monoklonal proteinler ya da M proteinleri adı verilen anormal antikorlar üretebilir. Bu zararlı antikorlar vücutta biriktiğinde de böbrek hasarına ve diğer ciddi sorunlara neden olabilir.

Multipl Miyelom Nedenleri Nedir?

Multipl miyelom kanserinin oluşum nedeni henüz kesin olarak bilinmemektedir. Fakat kanserin kemik iliğinde olması gerekenden çok daha hızlı çoğalan bir anormal plazma hücresiyle meydana geldiği bilinmektedir. Normal bir yaşam döngüsü olmayan miyelom hücreleri, süresiz olarak bölünür ve bu durum da sağlıklı hücrelerin üretimini bozabilir.

Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?

Multipl miyelomun bir belirti vermeden ilerleyebilir, hastalığın belirtileri kişiye göre değişkenlik gösterebilir. Multipl miyelom belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Kemik ağrısı( Genellikle sırt ve kaburgalarda)
• Kemik kırıkları( Genellikle omurgada)
• Halsiz ve çok yorgun hissetmek
• Çok susamış hissetmek
• Sık enfeksiyon geçirme
• Ateş
• İştah kaybı
• Kilo kaybı
• Bulantı
• Kabızlık
• Sık idrara çıkma

Multipl Miyelomun Evre Belirtileri Nelerdir?

Multipl miyelom şüphesiyle gelen hastaya çeşitli tetkikler yapılır. Biyopsisinde multipl miyelom çıkan hastanın doktoruyla birlikte tedavi planlaması yapması gerekir. Hastalığın yayılım derecesi(evre)  için ekstra tetkikler yapılmalıdır. Multipl miyelom kanserinin kesin tanısı için yapılan tetkikler şunlardır:

• Kan testleri: Multipl miyelom kanseri evrelerinin belirlenmesi için albümin ve beta-2-mikroglobulin gibi kan testlerinin yapılması gerekir.
• BT taraması: Kemiklerin detaylı resimleri bilgisayara bağlı x-ray cihazı ile çekilir.
• MRI: Kemiklerinizin detaylı resimlerini oluşturmak için bilgisayara bağlı güçlü bir mıknatıs kullanılır.

Hekimler multipl miyelomu asemptomatik, Evre I, Evre II ya da Evre III olarak tanımlayabilir. Evrelemede kanserin kemik ya da böbreklerde probleme yol açıp açmadığı dikkate alınmaktadır. Asemptomatik multipl miyelom,  bir semptomun görülmediği hastalığın erken aşamasıdır, kemik hasarı yoktur. Semptomun olduğu (kemik hasarı gibi) erken hastalık aşaması Evre I’dir. Evre II veya III daha ileri aşamalardır. Vücutta daha fazla miyelom hücresi bulunur.

Multipl Miyelom Hastalığı Tanısı Nasıl Konulur?

Multipl miyelom bazen rutin kan testiyle teşhis edilebilir. Sıklıkla kemik kırığı sebebiyle çekilen bir x-ray filmi sonrası doktorlar multipl miyelomdan şüphelenir. Genellikle hastalar, başka semptomları olduğundan doktora gider. Bu tür sorunların multipl miyelomdan mı yoksa başka durumlardan mı kaynaklandığını bulmaya yönelik doktorunuz aile hikayesi ve fizik muayeden sonra şu tetkikleri ister:

Kan testleri: Laboratuvarda bazı kan testleri yapılmaktadır:

Multipl miyelom proteinlerin kanda yüksek seviyede olmasına yol açar laboratuvar testinde M proteini ve diğer immünoglobulinleri (antikorlar), albümin ile beta-2-mikroglobulini içeren birçok farklı proteinin seviyesi kontrol edilir.

Miyelom ayrıca anemiye, beyaz kan hücreleri ve trombosit seviyelerinin düşük olmasına yol açabilir. Beyaz ve kırmızı kan hücreleri ile trombositlerin sayısını ölçmek için laboratuvarda tam kan sayımı yapılır.

Laboratuvarda ayrıca kalsiyum seviyesinin yüksek olup olmadığı kontrol edilir.

Böbreklerin iyi çalışıp çalışmadığını anlamak için kreatinin ölçümü yapılır.

İdrar testleri: İdrarda M proteininin bir tipi olan Bence Jones proteini aranır  24-saatlik idrarda Bence Jones protein miktarı ölçülür. Eğer idrar örneğinizde Bence Jones protein seviyesi yüksek görülürse doktorunuz böbreklerinizi takip edecektir. Bence Jones proteini böbrekleri tıkayıp hasara yol açabilir.

X-ray: Kırık ya da incelmiş kemiklerinizi kontrol etmek için film çekilebilir. Miyelomun kaç tane kemiğinize zarar verdiğini görmek için tüm vücudunuzun filmi çekilebilir.

Biyopsi: Kemik iliğinizde miyelom hücreleri bulunup bulunmadığını bilmenin tek kesin yolu biyopsidir. Hekiminiz kanser hücrelerini aramak için doku örneği alır. Örnek alınmadan önce, bölgenin uyuşturulması için lokal anestezi kullanır bu ağrının azalmasına yardım eder. Doktorunuz kalça ya da başka bir büyük kemiğinizden bir miktar kemik iliği çıkarır, patolog dokuyu miyelom hücreleri  araştırmak için mikroskop kullanır.

Doktorunuzun kemik iliği alabilmesi için iki yol vardır bazı kişilere aynı seansta her iki işlem de yapılır:

Kemik iliği aspirasyonu: Hekim kemik iliği örneği almak için kalın, içi delik bir iğne kullanır.

Kemik iliği biyopsisi: Hekim ufak bir kemik parçası ve kemik iliği çıkarmak için daha kalın, içi delik bir iğne kullanır.

Multipl Miyelomun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Multipl miyelom hastasıysanız ve herhangi bir belirti yaşamıyorsanız, doktorunuz tedavi başlatmadan önce hastalığın ilerleyip ilerlemediğini yakından izler. Düzenli bir şekilde kan ve idrar testleri yapılıp hastalığın seyri izlenerek tedavi sürecine karar verilir.

Hastalık ilerlediğinde, hastanın ağrılarını hafifletmek, komplikasyonları azaltmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için yardımcı olabilecek tedaviler vardır.  Multipl miyelom tedavisinde yaygın  kullanılan tedavi seçenekleri şunlardır:

Hedefe yönelik tedavi: Multipl miyelom tedavisinde kullanılan hedefe yönelik tedavi ile hastaya damardan veya hap şeklinde verilen ilaçlarla miyelom hücrelerindeki proteinleri yok ederek kanser hücreleri öldürülmeye çalışılır.

Kemoterapi: Damardan veya hap şeklinde verilen kemoterapi, genellikle kök hücre naklinden önce yüksek dozlarda uygulanır. Agresif bir ilaç tedavisi olan kemoterapiyle,  miyelom ve diğer hızlı büyüyen hücrelerin yok edilmesi sağlanır.

Kortikosteroidler: Vücuttaki iltihabı azaltarak bağışıklık sistemini dengelemek ve miyelom hücrelerini tedavi etmek için hap şeklinde veya damardan verilen bir tedavi çeşididir.

Radyasyon tedavisi: Güçlü radyasyon enerji ve ışınları, miyelom hücrelerinin büyümelerini durdurmak, küçültmek ve yok etmek için kullanılır.

Otolog kemik iliği nakli: Hastalıklı kemik iliği tedavi edildikten sonra hastanın kendisinden kök hücre toplanır ardından da yüksek doz kemoterapi verilip hastaya toplanan kök hücresi geri verilir. Böylece kök hücreler vücuda aşılanabilir, burada kemiklere taşınır ve kemik iliğini yeniden oluşturmaya başlar.Buna Otolog Kemik iliği nakli adı verilir.