Testis Kanseri

Genç yaştaki erkeklerin sağlığını tehdit eden testis kanserinde  gün geçtikçe artış görülmektedir. Nadir görülen kanser türlerinden biri olsa da testis kanseri 20-35 yaş arasındaki erkeklerde en sık ortaya çıkan kanser çeşididir. Gelişen tedavi yöntemleri sayesinde, vakaların büyük çoğunluğunda hastalığın tamamen tedavisi mümkündür.  “kriptorşidizm” olarak adlandırılan inmemiş testisler, testis tümörü riskini artıran başlıca etkenlerden biridir. Bu durum kanser gelişme riskini 3-14 kat artırır. Testis tümörlü hastaların yüzde 5-12’sinde görülen inmemiş testislerin yanı sıra; birinci dereceden akrabalarda (özellikle kardeşlerde) testis tümörü bulunması, genetik bir hastalık olan “Klinefelter” sendromunun görülmesi, karşı testiste daha önceden testis tümörü olması ve kısırlık gibi nedenler de bunların arasındadır.

Testis Nedir?

Testisler, erkek üreme sisteminin bir parçasıdır, skrotum denen bir deri kesesi içinde penisin arkasında oturan iki oval bezdir. Testisler sperm üretir ve depolar  bu işlevinin yanı sıra, yüz kıllarının, artan kas kütlesinin yanında cinsel dürtü (libido) gelişiminden sorumlu testosteronu üretir. Sperm oluşumu ve testosteron salgılanması hipofizden salgılanan FSH ve LH hormonları tarafından kontrol edilmektedir.

Testis Kanseri Nedir?

Testis kanseri, testislerde başlayan ve bazen vücudun diğer bölgelerine de yayılabilen tümöral bir büyümedir. Testis kanseri, bir testisin dokularında kanserli (kötü huylu) hücreler geliştiğinde meydana gelir. Testis kanseri, 20 ila 35 yaş arası erkeklerde sıklıkla görülür. Hastalık genellikle başarıyla tedavi edilmektedir. Testis kanserlerinin sağ testiste görülme sıklığı yüzde 52.3, sol testiste görülme sıklığı ise yüzde 47,7’dir. Her iki testiste de kanserli hücrelerin gelişimi olabilir, fakat bu durum çok nadirdir. (Yüzde 2-3)

Anormal Testis Gelişimi

Testislerin anormal gelişimine neden olan koşullar testis kanseri riskini artırabilmektedir.

HIV Enfeksiyonu

HIV enfeksiyonu kapan erkeklerde, özellikle AIDS olan hastalarda testis kanseri riski artar.

Diğer Testiste Kanser Hikayesi

Bir testiste kanser tedavisi görüp iyileşen erkeklerin yaklaşık yüzde 3 ila 4’ünün diğer testisinde de kanser saptanmaktadır.

Klinefelter Sendromu

Klinefelter sendromu da testis kanseri riskini artıran faktörler arasındadır.

Testis Kanseri Çeşitleri Nelerdir?

Testis kanserlerinin yaklaşık yüzde 90 ila 95’i sperm üretiminde kullanılan ve “germ hücreleri” olarak bilinen hücrelerden oluşur. Testis kanserlerinde iki ana tür bulunur: Seminoma ve seminom dışı.

Seminoma Tümörleri

Seminoma tümörleri şu iki temel özelliğe sahiptir:

• Seminom dışı tümörlerden daha yavaş gelişme eğilimindedir
• Genellikle 25 ile 45 yaşları arasında ortaya çıksa da ileri yaşlarda da görülebilir

Seminom Dışı Tümörler (Non-seminom)

Seminom dışı tümörlerin özellikleri şunlardır:

• Seminoma kanserlerinden daha hızlı gelişme eğilimindedir
• Dört ana alt tip vardır: Teratom, koryokarsinom, yolk sac tümörü ve embriyonal karsinom
• Genellikle ergenliğin sonlarında ve 30’lu yaşların başlarında görülür.

Diğer Tümörler

Karışık Tümörler

Bir testis kanseri bazen, seminoma hücrelerinin ve seminom dışı hücrelerin bir karışımını ya da seminom dışı hücrelerin (karışık tümörler) farklı alt tiplerinin bir kombinasyonunu içerebilir.

Stromal Tümörler

Stromal tümörler,  testislerin destekleyici (yapısal) ve hormon üreten dokusundaki hücrelerde oluşur ve genellikle iyi huyludurlar, operasyonla çıkarılırlar.

Not: Bazı testis kanserleri, intratubüler germ hücreli neoplazi (ITGCN veya IGCN) adı verilen bir durum olarak başlar. Bu durumda hücreler anormaldir, ancak sperm hücrelerinin geliştiği alanın dışına yayılmazlar. ITGCN kanser değildir; ancak beş yıl içinde yaklaşık yüzde 50 olasılıkla testis kanserine dönüşme riski vardır. Testis kanseri teşhisi konan kişilerin yaklaşık yüzde 5 ila 10’u ITGCN’ye sahiptir. ITGCN, testis kanserine benzer risk faktörlerine sahiptir. ITGCN’yi teşhis etmek zordur zira hiçbir belirti görülmez, yalnızca bir doku örneğinin test edilmesiyle teşhis edilebilir.

Testis Kanseri Belirti ve Semptomları Nelerdir?

Genellikle şişmiş bir testis ya da testisteki sert bir yumru testis kanserinin ilk belirtisidir. Testislerde genelde ağrı olmaz; fakat genellikle skrotumda yani erkeklerde testislerin bulunduğu torba benzeri organda ağrı ya da rahatsızlık hissedilebilir.

Testis kanserinin diğer belirtileri şöyledir:

• Skrotumda bir çekme hissi veya rahatsızlık hissi
• Normalden daha büyük görünen bir testis
• Alt karın ve kasık bölgesinde hafif bir ağrı
• Skrotumda sıvı birikmesi (Hidrosel)

Testis kanserinin evresine göre aşağıdakiler dahil başka semptomlar da gelişebilir:

• Sırt ağrısı
• Öksürmek
• Bir veya iki bacağın şişmesi veya bir kan pıhtısından nefes darlığı, testis kanseri semptomları olabilir. Büyük bir damardaki kan pıhtısı, derin venöz tromboz veya DVT olarak adlandırılır. Akciğerdeki bir arterdeki kan pıhtısı, pulmoner emboli olarak adlandırılır. Bu durum nefes darlığına neden olur.
• Kilo kaybı
• Enfeksiyon: Testis enfeksiyonuna orşit denir. Epididim enfeksiyonuna epididimit denir. Enfeksiyondan şüpheleniliyorsa, hastaya antibiyotik reçete edilebilir. Antibiyotikler sorunu çözmezse, genellikle testis kanseri şüphesiyle başka testlere ihtiyaç olacaktır.
• Göğüslerde hassasiyet veya büyüme: Nadiren de olsa bazı testis tümörleri, jinekomasti denilen bir durum olan meme hassasiyetine veya meme dokusunun büyümesine neden olan hormonları üretir.

Testis kanserinin erken evrede teşhis edilmesi tedavide başarı oranını artırır bu nedenle yukarıdaki belirtilerin görüldüğünde vakit kaybedilmeden doktora başvurulmalıdır.

Testis Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Testis tümörlerinde tanı için fizik muayene, testis ultrasonu ve kan testlerine ihtiyaç duyulur. Bu tetkiklerin yanında, tümörün yayılma riskine karşı akciğer filmi ve tomografi de çekilmelidir. Zira birçok kanser tümöründe olduğu gibi, tanıda geç kalınması tehlike arz edebilir. Testis kanseri tanısında 6 haftalık bir gecikme, kanser sebebiyle ölüm riskini 2 kat artırır.

Testiste ele gelen bir kitle saptandığında, tetkiklerle aksi ispat edilmediği sürece, bu kitlenin bir tümör olduğu kabul edilip, tedaviye bu şekilde başlanır. Vakit geçirilmeden hastalıklı testisin alınması ve gerekli patolojik incelemenin yapılıp, tanının kesinleştirilmesi gerekir.

Tümör belirteç proteinlerinin seviyelerini ölçmek için aşağıdaki kan testleri de uygulanır.

• Alfa-fetoprotein (AFP)
• Beta-insan koryonik gonadotropin (beta-hCG)
• Laktik dehidrojenaz (LDH)
• Plasental alkalin fosfataz

Tüm testlerin (CT taraması, MRI taraması, göğüs röntgeni) ve patolojik inceleme sonucuna göre hastalığın evresi ve hücre yapısına göre değişiklik gösteren alt tipleri tanımlanır. Elde edilen sonuç doğrultusunda “kemoterapi” ya da “radyoterapi” gibi ek bir tedaviye gereksinim olup olmadığı belirlenir. Operasyon sonrası tümörün evresine ve tipine göre iyi bir takip yapılması gerekir. Diğer kanser tiplerindeki gibi; erken tanı ve kısa sürede yapılan uygun tedavi ile başarı şansı çok yükselecektir.

Testis Kanseri Tedavi Yöntemleri Nedir?

Testis kanserinin tedavisi kanserli hücrelerin yayılım alanına, kanserin türüne ve hastaların genel sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Testis kanserinde, Evre 1, kanserin sadece testiste bulunduğu; Evre 2 kanserin karın ya da pelviste lenf düğümlerine yayılım gösterdiği,  Evre 3 ise, kanserin lenf düğümlerinin ötesine, akciğerler gibi vücudun diğer bölgelerine yayıldığı anlamına gelir.  Özellikle erken evrede teşhis edilen kanserde temel tedavi tekniğinin ameliyat olduğu söylenebilir. Yani kanser sadece testiste bulunuyorsa (evre 1), testisin alınması (orşidektomi) gereken tek tedavi uygulaması olarak görülebilir. Kanser testisin ötesine yayılmış ise hastaya kemoterapi ve /veya radyoterapi de uygulanabilir. Testis kanseri tekrarlayabilir ya da vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Bu yüzden başarılı bir tedavinin ardından takip bakımı önem arz eder.

Ameliyat

Testis kanseri için ana tedavi, kanserden etkilenen testisi çıkarmaktır bunun için yapılan operasyon da orşidektomi diye adlandırılır. Erken teşhis edilen testis kanserinde temel tedavi yönteminin ameliyat olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Ameliyattan sonra, onkoloji uzmanı dahil olmak üzere bir uzman ekibin tüm sonuçları incelemesi gerekir. Mesela kanser daha da ilerlemişse karındaki lenf düğümlerini çıkarmak için başka bir cerrahi prosedüre daha gerekebilir.

Kemoterapi

Kanser, testisin dışına yayılım gösterdi ya da ameliyattan sonra tekrarladıysa, genellikle testis kanserini tedavi için kemoterapi uygulanabilir. Kanser yayılmamış olsa da doktor ihtiyaç halinde hastaya bir kür kemoterapi uygulayabilir bunun sebebi ilerleyen süreçte testis kanserinin tekrarlama olasılığını azaltmaktır.

Radyoterapi

Radyoterapide, kanser hücrelerini öldürmek amacıyla radyasyon kullanır. Radyoterapi, seminomlar radyasyona çok duyarlı olduğundan seminom tip testis kanserlerini tedavide kullanılır. Operasyondan sonra kanserin tekrarlamasını önlemek ya da kanserin testisin ötesine yayıldığı durumlarda radyoterapi yapılabilir.