მძიმე წონის კავშირი კიბოსთან

რა არის ობეზობა?

ობეზობა არის მდგომარეობა, როდესაც არის ზედმეტი და არაჯანსაღი ცხიმის დაგროვება; ასეთ ადამიანებს უწვდიან ობეზ ან მსუქან. ობეზობის შეფასებისათვის გამოიყენება სხეულის მასის ინდექსი (BMI), რაც წარმოადგენს სიმაღლის და წონის სპეციალური ფორმულით შეფარდების სისტემას, ამ კონტექსტში, დღესდღეობით, ზრდასრულთა დაახლოებით 1/3-ში, 6-19 წლის ბავშვებსა და მოზარდებში კი 15%-იან ობეზობას ან მსუქანობას ვხვდებით.

როგორ უნდა შეფასდეს სხეულის მასის ინდექსი (BMI)?

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) კლასიფიკაცია:

• 18.5 – სუსტი
• 18.5-24.9 – ჯანმრთელი
• 25-29.9 – ზედმეტად მსუქანი
• 30 – 40 – ობეზი
• 40 – სუპერ (მორbid) ობეზი

2008 წლის მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) სტატისტიკის მიხედვით, მსოფლიოს მასშტაბით 1.5 მილიარდზე მეტი ადამიანი არის ზედმეტად მსუქანი, 500 მილიონი კი ობეზია. იმავე წელს, მსოფლიოს მასშტაბით 12.7 მილიონი კიბოს შემთხვევა დაფიქსირდა და 7.6 მილიონი ადამიანი კიბოთი გარდაიცვალა.

რა იწვევს ობეზობას?

ობეზობის განვითარების მიზეზები მოიცავს ზედმეტ საკვების მოხმარებას, ზედმეტ კალორიულ და ცხიმიან საკვებს, უმოძრაო და სპორტისგან შორს ცხოვრებას.

არის თუ არა ობეზობა კიბოსთან დაკავშირებული?

მეცნიერებმა დაამტკიცეს, რომ ობეზობა ან მსუქანობა პირდაპირ კავშირშია კიბოს დაავადებასთან. Calle და სხვების 2003 წლის აშშ-ის სტატისტიკის მიხედვით, ობეზობის შემთხვევაში მამაკაცებში 52%-ით და ქალებში 62%-ით იზრდება კიბოს რისკი, იმავე კვლევაში აღინიშნა, რომ კიბოსთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის 15-30%-ი დაკავშირებულია ობეზობასთან. განსაკუთრებით; საშვილოსნოს კიბო, ნაწლავის კიბო, ძუძუს კიბო, თირკმლის კიბო და საკვებ-კიბოს შორის უმოძრაობა, ობეზობა ან მსუქანობა 25-30%-ით არის დაკავშირებული. ზოგიერთი კვლევით, საკვერცხის კიბო, ნაღვლის ბუშტის კიბო და პანკრეასის კიბოს და მსუქანობას შორისაც კი არის კავშირი. ესტროგენის, პროჟესტერონის, ანდროგენის და ინსულინის სწრაფი ცვლილებები, სავარაუდოდ, კიბოსკენ მიდრეკილებას ზრდის. Renehan და სხვებმა 2008 წელს ჩატარებულ კვლევაში: ობეზობა მამაკაცებში საკვებ-კიბოს 1.5-ჯერ, თირკმლის კიბოს 1.3-ჯერ, ნაწლავის კიბოს 1.2-ჯერ; ქალებში კი საშვილოსნოს კიბოს 1.6-ჯერ, ნაღვლის ბუშტის კიბოს 1.6-ჯერ, საკვებ-კიბოს 1.5-ჯერ ზრდის.

არის თუ არა ობეზობა ძუძუს კიბოსთან დაკავშირებული?

ძუძუს და საშვილოსნოს კიბოსგან განსხვავებით, ქალებში მაღალი ესტროგენის დონეები ნაწლავის კიბოს მიმართ დამცველია, მუცლის არეში ცხიმის დაგროვება ზრდის ნაწლავის კიბოს რისკს. ქალებში ცხიმი ძირითადად თეძოებზეა, მაშინ როდესაც მამაკაცებში მუცლის არეშია. Giovannucci და სხვებმა დაადგინეს, რომ ობეზობა ნაწლავის კიბოს რისკს 1.5-ჯერ ზრდის.

არის თუ არა ობეზობა თირკმლის კიბოსთან დაკავშირებული?

ობეზურ ან მსუქან ადამიანებში, არათვითმმართველებთან შედარებით, თირკმლის კიბოს რისკი 2-4-ჯერ ან 35%-ზე მეტი იზრდება, რაც სხვადასხვა კვლევებით დადასტურებულია.

არის თუ არა ობეზობა საკვებ-კიბოსთან დაკავშირებული?

მعلومა, რომ ობეზური ან მსუქანი ადამიანები საკვებ-კიბოს რისკზე უფრო მაღალია, ვიდრე არათვითმმართველები. აქ ჩართულია ფაქტორი, რომ ობეზურებში უფრო ხშირად გვხვდება გასტრო-ეზოფაგალური რეფლუქსი, რაც საკვებ-კიბოს განვითარების შესაძლებლობას ქმნის.

შეიძლება თუ არა ობეზური ადამიანების წონაში კლება კიბოს რისკის შემცირება?

ობეზურ ან მსუქან ადამიანებში, წონის დაკლების შემთხვევაში კიბოს რისკის შემცირების შესახებ საკმარისი სამეცნიერო მტკიცებულება არ არსებობს, თუმცა, ზედმეტად მსუქანი ან ობეზური პაციენტების დაახლოებით 5-10%-იანი წონის დაკლება ჯანმრთელობისთვის მნიშვნელოვანი სარგებელი აქვს.

შეიძლება თუ არა სპორტით დაკავებით კიბოს რისკის შემცირება?

კვირაში 3-4-ჯერ სიარული შეიძლება ნაკლებოს ნაწლავის კიბოს რისკი. მენოპაუზაში შესულ ქალებში, დღეში ნახევარი საათი სიარულით ძუძუს კიბოს რისკი 20%-ით შემცირდა. Chao და სხვების კვლევაში, რეგულარულად ყოველდღე ერთი საათის სპორტით დაკავებულ ადამიანების 7 წლის განმავლობაში დაკვირვების შედეგად, ნაწლავის კიბოს რისკი 55%-ით და რექტუმის კიბოს რისკი 30%-ით შემცირდა. Harriss და სხვებმა მსგავსი შედეგები დაადგინეს, რეგულარული სპორტით დაკავებისას მამაკაცებში 20% და ქალებში 14%-ით შემცირდა კიბოს რისკი, ამ კვლევაში ასევე აღინიშნა, რომ სხეულის მასის ინდექსის 5-პუნქტიანი ზრდა კიბოს რისკს ზრდის.

იქნება თუ არა ობეზობა სიცოცხლისთვის საშიში?

ობეზურ ან მსუქან ადამიანებში, სიცოცხლე საფრთხეშია და ამ საკითხზე ფართოდ გავრცელებული სისტემებიდან, ედმონტონის ობეზობის კლასიფიკაციის სისტემის (EOSS) მიხედვით, ქულების ზრდასთან ერთად სიკვდილის რისკი იზრდება.

ფაზა 0: ობეზობასთან დაკავშირებული რისკ-ფაქტორი (წნევა, შაქრის პრობლემა) არ არსებობს

ფაზა 1: ობეზობასთან დაკავშირებული მსუბუქი რისკ-ფაქტორების (ზღვრული მაღალი წნევა, შიმშილის შაქრის დარღვევა, ღვიძლის ფერმენტების მომატება) და სიმპტომების (სუნთქვის უკმარისობა, სახსრების ტკივილი, სისუსტე) არსებობა

ფაზა 2: ობეზობასთან დაკავშირებული ქრონიკული დაავადებების (მაღალი წნევა, ტიპი II შაქრიანი დიაბეტი, ძილის აპნოე, სახსრების დარღვევები, რეფლუქსის დაავადება, პოლიკისტური ოვარის სინდრომი, ანგზაიდური აშლილობა) არსებობა

ფაზა 3: ობეზობასთან დაკავშირებული ორგანოების დარღვევების (გულის ინფარქტი, გულის უკმარისობა, შაქრიანი დიაბეტით გამოწვეული კომპლიკაციები, პროგრესული სახსრების დარღვევები და სიცოცხლეს შემზღუდავი დაავადებები) არსებობა

ფაზა 4: ობეზობასთან დაკავშირებული სერიოზული ორგანოების დარღვევების არსებობა

2011 წელს RajPadwal და სხვებმა 20 წლის ზემოთ 8,143 პაციენტის კვლევაში 1988-1994 და 1999-2004 წლების პერიოდების შედარება ჩაატარეს, 1988-1994 წლებში მოსახლეობის 77%-ი ფაზა 1-2 ობეზობის კლასში შედიოდა, ხოლო 1999-2004 წლებში მოსახლეობის 90%-ი ობეზობის კლასში შედიოდა. ფაზა 2-3 ობეზური პაციენტების სიკვდილის რისკი აშკარად მაღალი იყო, ვიდრე ფაზა 0-1-ის.